بیماری آرتروز چیست؟ علت و علائم آرتروز . پیشگیری و نحوه تشخیص

به هر کجا که می‌رویم (باور کنید به هر کجا که می‌رویم) مردم از بیماری‌های دنیای مدرن گلایه دارند. بیماری‌هایی که طی دهه‌های اخیر همزمان با تغییر سبک زندگی ما شیوع بیشتری یافتند. در جمع خانواده، تاکسی، محل کار، مهم نیست کجا؛ هر کجا که هستیم کسی بی تاب است که راه حل مشکلش را بداند.

می‌پرسید چه مشکلی؟ تصورش را بکنید؛ روزی هست که از چاقی، کمردرد و گردن درد، دیابت قندی، نارسایی‌های قلبی و عروقی نشنویم؟ یک فروشنده لباس با خود می‌گوید: آیا راهی هست که با وجود ساعت‌ها سرپا ایستادن و سر و کله زدن با مشتریان بدون احساس کمردرد به خانه بروم؟

این مطلب راهنمای شناخت و پیشگیری از رایج‌ترین بیماری‌های سیستم عضلانی استخوانی (کمردرد و آرتروز گردن و زانو) است که به شما کمک می‌کند تا دیگر رنگ درد شدید آرتروز را نبینید. اختلالات سیستم عضلانی استخوانی شامل آرتروز زانو، دست، گردن، پا، مچ، انگشتان، مفاصل و فک صورت است.

در ادامه پاسخ این سوال‌ها را خواهید یافت: اینکه آرتروز و انواع آن چیست؟ چه علائمی دارد؟ علت و دلایل آرتروز چیست؟ آیا آرتروز ارثی است؟ آرتروز شدید زانو، نشانه‌های آن و راه درمان چیست؟ روش‌های پیشگیری از آرتروز و نحوه تشخیص آن چگونه است؟

بیماری آرتروز چیست؟

آرتروز یا استئوآرتریت (arthrosis) بیماری بسیار رایجی است که به آن ورم مفاصل و استخوان‌ها و آماس مفصلی استخوانی هم گفته می‌شود. آرتروز ممكن است هر مفصلی را درگیر کند اما مفاصل بزرگ كه وزن بدن را تحمل می‌كنند مثل مفاصل زانو، پا، مچ، ران و ستون فقرات بیشتر در معرض ابتلا هستند. آرتروز گردن و دست نیز نوع دیگر این بیماری است.

درباره آرتروز بیشتر بدانید: آرتروز (ساییدگی مفصلی) یکی از رایج‌ترین بیماری‌های سیستم عضلانی استخوانی است، هنگامی که یک مفصل فرسوده می‌شود، لایه محافظ آن، غضروف و گاهی استخوان زیرین آسیب می‌بیند. بیماری آرتروز معمولا زانو، گردن، دست، شانه، پا، ران پا، مچ و انگشتان پا، مفصل و فک را درگیر می‌کند.

آرتروز شدید، به ویژه در قالب درد شانه و دست‌ها، انجام کارهای روزانه را برای شما سخت می‌کند. آرتروز مفاصل تحمل کننده وزن مانند زانو می‌تواند شما را از راه رفتن یا صاف نشستن باز دارد. در برخی موارد، مفاصل ممکن است به تدریج تراز و شکل خود را از دست بدهند.

علائم آرتروز چیست؟

درد آرتروز چگونه است؟ هرگونه احساس ناراحتی به صورت درد، سوزش، بی حسی و کرختی در زانو، گردن، پس سر، کتف، شانه، اندام فوقانی تا نوک انگشتان پا و قفسه سینه می‌تواند ناشی از درگیری اعصاب، عضلات یا مهره‌های گردن باشد. این علایم آرتروز می‌تواند یک طرفه یا دو طرفه باشد.یعنی مثلا درد در گردن و دست چپ باشد یا در گردن و دست راست باشد. زمانی که علائم درد آرتروز شدید در طرف چپ باشد ممکن است با دردهای قلبی اشتباه شود.

همین علایم در نیمه پایینی بدن که از کمر، باسن، پا، ران پا، زانو و اندام تحتانی تا سر انگشتان پا امتداد دارد، ممکن است ناشی از درگیری مهره ها، عضلات و اعصاب کمر باشد.

از کجا بفهمیم آرتروز داریم؟ درباره علائم آرتروز باید گفت که گاهی درد در دست‌ها یا پاها، از آرنج و زانو به طرف پایین ممکن است ناشی از بیماری‌های دیگری مانند تیروئید، کمبود برخی ویتامین‌ها و حتی بیماری ام اس باشد، بهتر است قبل از هرچیز با معاینه نزد پزشک مجرب از وجود علایم آرتروز مطمئن شوید.

اگر علائم آرتروز ظاهر شده اند برای تایید تشخیص آرتروز به پزشک متخصص مراجعه کنید. زیرا ممکن است علائمی مانند درد و بی حسی در دست و کتف چپ نشانه‌ای از بیماری قلبی باشند. در صورتی که در سنین میانسالی بوده، دارای سابقه بیماری‌های همراه مانند فشار خون بالا، چربی خون و دیابت هستید، سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارید، حتماً از نظر قلبی بررسی لازم را انجام دهید.

علت آرتروز چیست؟

آرتروز می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد از جمله افزایش سن، داشتن مشاغل سخت، چاقی و وزن زیاد، شکستگی داخلی مفصل، داشتن زانوی پرانتزی یا ضربدری، سوابق ارثی و ژنتیکی، نحوه نادرست نشستن، نشستن یا ایستادن طولانی در طول روز و ضعف عضلانی.

اگر شغلتان نشستن پشت میز و مخصوصاً کارکردن با کامپیوتر است، برای ساعات طولانی مجبورید روی صندلی بنشینید، باید بدانید که این یکی از علل آرتروز است. بنابراین بهتر است هر یک یا دو ساعت، یکبار بلند شده چند قدم بزنید و حتی در حالت نشسته روی صندلی چند ورزش ساده انجام دهید.

پس از داشتن سبک زندگی و کار نادرست برای مدت طولانی، با افزایش سن و پیر شدن تدریجی سلولهای غضروفی، به مرور زمان غضروف‌ها ساییده می‌شوند و دردهای استخوانی در ناحیه زانو، کمر، گردن و دیگر مفصل‌های بدن آغاز می‌شود. بنابراین این علل در گذر زمان به آرتروز شدید منجر می‌شوند.

آیا آرتروز ارثی است؟

ممکن است آرتروز ارثی باشد؟ عادت‌ها و الگوهای رفتاری که از خانواده به ارث برده‌اید، مانند نحوه نشستن روی زمین یا صندلی، سرپا ایستادن طولانی مدت، پرخوری و چاقی و عدم انجام تمرینات ورزشی منظم از علل آرتروز است. بنابراین اگر اعضای خانواده شما به خاطر یکی از دلایل ذکر شده به بیماری آرتروز مبتلا شده‌اند، بهتر است به فکر تغییر در سبک زندگی خود باشید.

انواع آرتروز

انواع آرتروز عضلانی استخوانی در مفصل‌های مختلف بدن مانند زانو، گردن، دست راست و چپ، کمر، پا، مچ و انگشتان رخ می‌دهد. استئوآرتریت یا آرتروز یکی از بیماری‌های رایج دنیای امروز است که به مرور زمان با تحلیل رفتن غضروف‌ها در مفاصل بدن و ساییده شدن آنها ایجاد می‌شود. در ادامه، به توضیح انواع مختلف آرتروز، علت، علائم و درد شدید آن می‌پردازیم.

آرتروز زانو چیست؟

آرتروز زانو با ساییدگی غضروف مفصلی زانو آغاز می‌شود. تخریب غضروف در ناحیه مفصل بین استخوان ران و ساق و کشکک زانو رخ می‌دهد و به تدریج با پیشرفت بیشتر و فرسایش مفصل به آرتروز شدید زانو منجر می‌شود.

آنچه درباره آرتروز زانو باید بدانید این است که با توجه به اینکه کشکک زانو به صورت مداوم در حال حرکت است و یک عضو اصلی در هنگام استفاده از زانو هاست، استفاده یا حرکت نادرست زانوها یا ایجاد فشار شدید و ناگهانی در این عضو، منجر به تحلیل کشکک زانو شده و در نتیجه آرتروز زانو بروز می‌کند.

از میان مفاصل بدن، آرتروز مفصل زانو یکی از انواع رایج بیماری آرتروز است. تخریب تدریجی غضروف مفصلی علت شروع آرتروز زانو است. در آرتروز شدید زانو استخوان زیر غضروف نیز تخریب می‌شود. روماتیسم مفصلی و استئوآرتریت دو بیماری رایج از انواع آرتروز زانو هستند.

علائم آرتروز زانو چیست؟

آرتروز زانو بیشتر در افراد بالای چهل سال بروز می‌کند. درد آرتروز زانو، خشکی مفصل زانو و ضعف عضلانی در ناحیه زانو از جمله نشانه های آرتروز زانو هستند. در مراحل اولیه آرتروز زانو، احساس درد زانو کم است، ممکن است گاهی ورم زانو یا حساسیت نزد بروز کند. هر چقدر آرتروز زانو بیشتر پیشرفت کند، درد بیشتری حس می‌کنید، تورم و التهاب نیز بدتر می‌شود. در صورت بروز آرتروز شدید زانو، دامنه حرکتی مفصل زانو کم می‌شود، درد شدید زانو فعالیت‌های عادی و روزانه شما را مختل می‌کند. حتی راه رفتن ساده در سربالایی، بالا رفتن از پله‌ها یا خرید خارج از منزل با درد شدید زانو همراه است.

از کجا بفهمیم آرتروز زانو داریم؟

درد زانو معمولا هنگام خم شدن، زور زدن، بالا رفتن از پله‌ها و گاهی اوقات پس از نشستن یا دراز کشیدن طولانی مدت ایجاد می‌شود. این علائم می‌تواند نشان دهنده شروع آرتروز زانو باشد.

درد آرتروز زانو چگونه است؟

بیشتر افراد درد زانو را به تدریج حس می‌کنند و به مرور زمان این درد افزایش پیدا می‌کند که اگر به آن توجه نکنید دچار آرتروز شدید زانو می‌شوید. پیشرفت درد آرتروز زانو معمولا تدریجی است، اما در برخی موارد درد ناگهانی زانو بروز می‌کند.

آرتروز زانو چه علائمی دارد؟

یکی از نشانه‌های درد آرتروز زانو، پس از مدتی استراحت یا صبح هنگام بیدار شدن از خواب است. درد آرتروز زانو پس از بالا رفتن از پله‌های زیاد یا پیاده روی طولانی بروز می‌کند. اگر مدت طولانی نشسته باشید، درد زانو هنگام برخاستن نیز می‌تواند یکی از نشانه های آرتروز زانو باشد. احتمال بروز درد زانو با استرس، مواجه با هوای سرد و پس از فعالیت زیاد زانوها بیشتر است.

آیا آرتروز زانو باعث ورم پا می‌شود؟

ورم پا یکی از عوارض آرتروز زانو است. التهاب زانو یکی از علائم آرتروز شدید زانو است که به تجمع مایعاتی در زانو منجر شده و در نتیجه باعث ورم زانو می‌شود. ورم پا اگر در اثر آرتروز شدید زانو باشد، معمولا پس از مدت طولانی عدم تحرک مانند دراز کشیدن یا نشستن طولانی مدت اتفاق می‌افتد.

نحوه تشخیص آرتروز زانو چیست؟

نشانه های آرتروز زانو شبیه علائم بیماری‌های دیگری از جمله روماتیسم است، بنابراین در صورت مشاهده درد زانو بهتر است برای تشخیص آرتروز زانو به پزشک متخصص زانو مراجعه کنید. در صورت بروز علائم آرتروز شدید زانو، به یاد داشته باشید که معاینه دقیق توسط پزشک متخصص نحوه تشخیص آرتروز زانو است.

علت آرتروز زانو چیست؟

علل ژنتیکی، شرایط شغلی، چاقی، عوامل هورمونی و سبک زندگی از جمله دلایل آرتروز زانو است که در ادامه به شرح آنها می‌پردازیم.

دوزانو یا چهارزانو نشستن، استفاده از توالت ایرانی، بالا و پایین رفتن مداوم از پله از جمله دلایل آرتروز زانو است. شغل سخت با شرایط نامناسب دارد که مداوم و بدون استراحت کار می‌کنید می‌توانید یک دلیل آرتروز زانو باشد.

یکی دیگر از علت‌های آرتروز زانو وارد شدن ضربه یا فشار ناگهانی به زانوها هنگام ورزش یا در بروز یک اتفاق ناگوار مثل تصادف است. پارگی رباط، منیسک و یا کپسول مفصلی زانو از جمله عارضه‌های مرتبط با آرتروز زانو هستند.

پرخوری، چاقی و اضافه وزن از دیگر علل آرتروز زانو هستند. علاوه بر این آرتروز زانو می‌تواند ارثی باشد، یعنی سبک زندگی و الگوهای رفتاری که در خانواده به ارث برده‌اید در طول زمان به بروز بیماری آرتروز منجر می‌شود. الگوهای نامناسبی مانند نحوه نشستن، ایستادن یا نشستن طولانی مدت، پرخوری و جابجایی وسایل سنگین بدون رعایت اصول ایمنی آن.

آرتروز گردن

گرفتگی عضله گردن و درد دست چپ یا راست می‌تواند نشانه آرتروز گردن باشد. آرتروز گردن نیز به نوبه خود شایع است، اما علائم متفاوتی دارد. نشانه آرتروز گردن درد گردن و سفتی عضله آن است، میزان درد بسته به شدت آن، از خفیف تا شدید متغیر است. ممکن است با نگاه کردن طولانی مدت به بالا یا پایین، یا انجام فعالیت‌هایی مانند رانندگی و خواندن کتاب که در آن گردن برای مدت طولانی در یک حالت نگه داشته می‌شود، درد گردن بیشتر شود. گردن درد معمولا با استراحت یا دراز کشیدن کم می‌شود.

علائم آرتروز گردن

موارد زیر از علائم آرتروز گردن هستند:

• سردرد
• صدای جرق جرووق هنگام چرخاندن گردن
• اسپاسم عضلانی در ناحیه گردن و کتف
• مشکل هنگام پیاده‌روی
• احساس ضعف و درد دست چپ و راست
• عدم تعادل

اگر علائم زیر را مشاهده کردید حتما به پزشک متخصص گردن مراجعه کنید:

• علائمی فراتر از درد و گرفتگی عضلات
• احساس درد و بی حسی دست و پا
• احساس ناگهانی درد شدید به ویژه بعد از بروز یک اتفاق مانند مصدومیت
• احساس گردن درد ناگهانی همزمان با نداشتن توان بالا آوردن دست راست و چپ

آرتروز گردن و بی حسی دست

عصب دست ممکن است بر اثر ایجاد فشار در عضله، استخوان یا مفصل دچار مشکل شود و در نتیجه بی حسی دست، احساس گزگز یا سوزن سوزن شدن بروز کند. این بی حسی و گزگز کردن می‌تواند از گردن و کتف دست راست یا چپ شروع شده و تا نوک انگشتان دست ادامه پیدا کند. معمولا این بی حسی و گزگز کردن با استراحت کردن یا انجام ورزش مناسب گردن درد برطرف می‌شود. اما اگر این علائم آرتروز گردن برطرف نشد یا شدت بیشتری پیدا کردن برای تشخیص صحیح حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.

پیشگیری از بیماری آرتروز

با استفاده از روش‌های پیشگیری از بیماری آرتروز از ابتلا به آن جلوگیری کنید، حتی زمانی که علائم آرتروز ظاهر شده باشند، با تصحیح سبک زندگی نه تنها از پیشرفت بیماری آرتروز جلوگیری می‌کنید، بلکه می‌توانید علایم آرتروز را بهبود دهید. جالب اینجاست که روش‌های پیشگیری از انواع بیماری آرتروز مانند آرتروز زانو به قدری آسان و کم هزینه اند که آرزو می‌کردید که قبل از ابتلا به آرتروز پاسخ را می‌دانستید.

قدم اصلی در پیشگیری از آرتروز، تغییر شیوه زندگی شامل ورزش، روش صحیح نشستن و پیشگیری از چاقی است. مهم است بدانید که ورزش ساده و روش‌های ساده نشستن می‌تواند به راحتی از ابتلا به بیماری آرتروز جلوگیری کند. ورزش مهم ترین نقش را در پیشگیری و درمان آرتروز ایفا می کند و مهم تر از آن آموزش نوع ورزش است. این که بدانید چه ورزش هایی مفید است؛ زیرا ورزش اشتباه می تواند باعث بدتر شدن آرتروز شود.

روش صحیح نشستن نیز موضوع مهمی است که کمتر به آن توجه می‌شود و یا کمتر اهمیت داده می شود. وقتی مجبورید ساعت‌ها پشت میز یا روی یک صندلی بنشینید باید روش صحیح نشستن را بدانید. صندلی شما باید استاندارد باشد، میز شما نه زیاد کوتاه و نه زیاد بلند باشد، زیرا هر کدام از این میزها باعث می‌شود که کمر در هنگام کار کردن زاویه پیدا کند. روی صندلی صاف بنشینید و کمر خود را خم نکنند. به گردن زاویه ندهید و گردن را صاف نگه دارید. روش صحیح نشستن را در همه ی موارد رعایت کنید مخصوصاً در هنگام رانندگی.

نحوه تشخیص تشخیص آرتروز

سالها تجربه، معاینه و درمان افراد مبتلا به انواع آرتروز مثل آرتروز زانو و بیماری‌های عضلانی استخوانی نظیر کمر درد و گردن درد نشان داده است که گرفتن شرح حال دقیق و معاینه توسط پزشک مجرب می‌تواند در تشخیص آرتروز موثر باشد.